نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران.
2 دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران
3 استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم، قم، ایران.
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیرات مکتب جبل عامل در تحولات فرهنگی حکومت صفوی بود. در این راستا و با روش توصیفی-تحلیلی، ماهیت و وسعت مهاجرت عالمان جبل عامل به ایران، شکل‌گیری صفویه و ارتباط آن با فقیهان جبل عامل، تاثیرات جبل عامل بر تحولات اجتماعی صفوی و تأسیس مکتب فقهی اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد فقهای جبل عامل، به دلیل اتخاذ رویکرد اصولی در دستگاه فقاهتی خویش، حضوری فعال در سپهر اجتماعی صفوی اتخاذ نمودند و با تثبیت نهاد مرجعیت و ایجاد شبکه اداری علماء، جریان تصوف را به حاشیه رانده و دایره اختیارات فقها افزایش یافت، از این رو آئین‌ها و مناسک مذهبی شیعه با قرائت فقیهانه انجام می‌شد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The School of Jabal ‘Amil and Cultural Transformations in Safavid Dyn
نویسندگان [English]
- Mohammadreza Abdolahnasab 1
- Ali Shirkhani 2
- Maghsoud Ranjbar 3
1 PhD Student of Political Thought, Department of Political Science, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran.
2 Associate Professor, Department of Political Science, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran
3 Assistant Professor, Department of Political Science, Islamic Azad University, Qom Branch, Qom, Iran.
چکیده [English]
The purpose of the present study is to investigate the effects of the Jabal ‘Amil’s school on the cultural transformation of the Safavid dynasty. In this regard and using descriptive-analytical method, it was attempted to survey the nature and extent of the immigration of Jabal ‘Amil’s scholars’ to Iran, the formation of the Safavid dynasty and its relationship with Jabal ‘Amil’s scholars, the effects of Jabal ‘Amil on the Safavid social developments, and the establishment of the jurisprudential school of Isfahan. The results showed that due to their principled approach in jurisprudence, the jurists of the Jabal ‘Amil played an active role in the Safavid social sphere. They margined Sufi movements and increased their authority by consolidating the authority of Marja’iat and establishing an administrative network of the Ulama. Therefore, Shiite religious rituals were performed according to jurisprudence.
کلیدواژه‌ها [English]
- Jabal ‘Amil
- Safavid Dynasty
- Jabal ‘Amil’s Jurists
- Jurisprudence School of Isfahan
- I’tikaf
- Shi’ite Jurisprudence
1. اسماعیلی، محمدمهدی (1392). تطور اندیشه سیاسی تشیع در دوره معاصر. قم: نشر معارف.
2. افندی، عبدالله‌بن عیسی بیگ (1379). ریاض العلماء و حیاض الفضلاء. ترجمه محمدباقر ساعدی. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ج3.
3. آقاجری، هاشم؛ رحمتی، محمدکاظم؛ مفتخری، حسین (1389). تحول‌های دینی عصر صفویه و نقش عالمان عاملی: مطالعه موردی محقق کرکی و شهید ثانی. جستارهای تاریخی، 2: 18- 1.
4. بحرانی، یوسف (1345). لؤلؤ البحرین. نجف: دار النعمان.
5. بهشتی، ابراهیم (1390). اخباری‌گری. قم : دارالحدیث.
6. بیک روملو، حسن (1384). احسن التواریخ. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: اساطیر.
7. پورامینی، محمدباقر (1381). صفویان نماد اقتدار ایران. قم: نورالسجاد.
8. جعفریان، رسول (1391). دین و فرهنگ و سیاست در عصر صفوی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
9. خواندمیر، غیاث الدین (1331). حبیب السیر. تهران: کلاله خاور.
10. سیوری، راجر (1363). ایران در عصر صفوی. ترجمه احمد صبا. تهران: کتاب.
11. شهید ثانی (1421ق). الرسائل. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، ج2.
12. صفت گل، منصور (1381). ساخت نهاد و اندیشه دینی ایران در عصر صفوی. تهران: رسا.
13. طاهری، ابوالقاسم (1349). تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران از مرگ تیمور تا مرگ شاه عباسی. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
14. علیدوست، ابوالقاسم؛ رهدار، احمد (1395). مناسبات فقه و سیاست در مکتب اصفهان. راهبرد فرهنگ، 36: 112-87.
15. فرهانی منفرد، مهدی (1377). مهاجرت علمای شیعه از جبل عامل به ایران در عصر صفوی. تهران: امیرکبیر.
16. فوران، جان (1383). مقاومت شکننده تاریخ تحولات اجتماعی ایران. ترجمه احمد تدین. تهران: رسا.
17. قزوینی، ابوالحسن (1367). فوائد الصفویه. تصحیح مریم میراحمدی. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
18. کروز، لوئیس (1373). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: علمی.
19. کریمی‌نیا، محمدمهدی (1384). آشنایی با مهم‌ترین مکاتب و دوره‌های فقهی شیعه. معرفت، ۹۳: 69-43
20. لاجوردی، ریو (1377). علمای جبل عامل در دولت صفویه. ترجمه مصطفی فضائلی. حکومت اسلامی، شماره 7: 234-209.
21. مافروخی، فضل بن سعده (1385). محاسن اصفهان. ترجمۀ حسین بن محمد ابی الرضا آوی. اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی اصفهان.
22. مدرسی طباطبایی، حسین (1362). مقدمه‌ای بر فقه شیعه. ترجمه محمد آصف. مشهد: آستان قدس رضوی.
23. مطهری، مرتضی (1382). اسلام و مقتضیات زمان. تهران: صدرا.
24. مطهری، مرتضی (1386). خدمات متقابل اسلام و ایران. تهران: صدرا.
25. موحد ابطحی، حجت (1365). حوزه‌های علمیه شیعه در طول تاریخ. اصفهان: حوزه علمیه اصفهان.
26. نیک‌زاد طهرانی، علی اکبر؛ حمزه، حسین (1395). تشیع و تاریخ اجتماعی ایرانیان در عصر صفوی. شیعه‌پژوهی، 6: 150-125.
